قاعده عدل و انصاف

نوع مقاله : علمی تخصصی

نویسنده

چکیده

برخی قاعدة عدل و انصاف را از جمله قواعد فراگیری می‌دانند که درباره مال مشتبه بین دو نفر اجرا می‌شود. این قاعده به عنوان قاعده‌ای قضایی- مالی به شمار می‌رود. دلایل این قاعده کتاب، سنت، سیره عقلا و عقل گفته شده است اما هر یک دارای اشکالاتی می‌باشد. آیات در مقام بیان جعل قاعده نبوده و روایات مطرح شده برای قاعده یا دارای اشکال سندی است و یا اطلاقی ندارد. از این روایات نیز نمی‌توان قاعده‌ای کلی به دست آورد. سیره عقلا روشن نیست و به حکم عقل نیز پاسخ داده شده است.
با پذیرش قاعده برخی آن را اماره می‌دانند اما می‌توان اصل بودنِ قاعده را تصویر نمود یا از اساس آن را حکم ظاهری ندانست. همچنین احتمال تعارض این قاعده با قواعد لاضرر، قرعه و ید بررسی می‌شود. به قاعده عدل و انصاف در فقه اهل سنت نیز اشاره شده است اما در حقوق، این قاعده جایی ندارد. برخی پژوهشگران به مفهوم عدالت نگاه نوینی افکنده‌اند و در پی تاسیس قاعده عدالت در فقه هستند که رابطه این قاعده با قاعده عدل و انصاف بیان می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Justice and Equal Division; A jurisprudential Question or a General Rule?

نویسنده [English]

  • ali elahi-khorasani
چکیده [English]

Some know justice and equal division as a general rule that is executed about dubious property between two persons. Justice and equal division are counted as a juridical-financial rule. They knew the Book, tradition, and the wise manner as reasons for this rule, but each of them has some problems. The verses by way of stating are not to enact the rule, and the mooted traditions for the rule have documentary problems or have not generality. From these traditions you cannot gain any general rule, either. The wise manner is not clear and intellect's judgment is answered.
          With accepting the rule, some know it as imara, but you can portrait/imagine its being genuine or that it basically is not apparent verdict. Also the probability of contrary with the rule la dharar (no harm) qur‘a (Lot) yad (hand) will be investigated. The rule justice and equal division is also mentioned in Sunnite's school jurisprudent, but it has no place in law. Some researchers have taken a new look at the concept of justice, and are seeking to establish this rule in jurisprudent, as the relation of this rule with justice and equal division will be stated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • justice and equal division
  • jurisprudential rule
  • equal division
  • Reason
  • indecisive property