سخن سردبیر

در سیر تفکر بشر رویکرد به مذهب همواره رو به فزونی نهاده است. در قرن هفدهم بنای اعتقادات دینی با توفانی از شک و تردید به تزلزل گرائید. قرن هجدهم دورۀ غرور عقلی و رد و ستیز و انکار دین بود. باور سودمندی دین به عنوان تأمین کنندۀ پاره­ای از نیازهای بشر در قرن نوزدهم، به کاستن بدبینی ها انجامید. در قرن بیستم همگام با حضور مؤثر مذهب در صحنۀ تحولات اجتماعی و سیاسی آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین، دین محل توجه و موضوع مطالعه گشته، دین پژوهی با دقت و جستجوی بیشتر دستور کار محافل دانشگاهی، مراکز مطالعات فکری- اجتماعی و مؤسسات پژوهشی گردیده و اینک عصر حاضر –قرن بیست و یکم- با اهمیت یافتن جدی مذهب در معادلات اجتماعی، بین المللی و فرهنگ و زندگی بشر، آغاز می­­شود.

عصر حاضر را باید عصر هزارتو نامید. چرا که نه تنها نام­های این سده از هزار فراتر رفته است بلکه هر نامی خود سرچشمۀ هزار عرصۀ نو گردیده است. عصر سیاست، علم، فن­آوری، قدرت، اقتصاد، تجارت، ارتباطات، اطلاعات، تمدن، دین و... از جمله نام­های قرن اخیر است. در این میان، تحولات دینی و انفجار اطلاعات چون تار و پود در هم تنیده بر ستیغ نام­های عصر حاضر می­درخشید.

امروزه بر خلاف گذشته تنومندی و فربهی دین بر پایۀ داده­های علوم جدید، ضرورت تخصصی شدن رشته­های گوناگون دینی را آشکار ساخته است. حضور شاخه­های متونع دینی از جمله روان­شناسی دین، فلسفۀ دین، جامعه شناسی دین، و... از یک­سو و انبوه آثار مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و تولیدات و رسانه­های اطلاع­رسانی –رادیو، تلویزیون، ماهواره، مطبوعات، کتاب، مجله و...- از سوی دیگر، فضایی را به وجود آورده­اند که دست­یابی کامل به یک­دهم این اطلاعات و حتی مطالعۀ دقیق یک­صدم آن ا ز توان یک فرد خارج است. این­جاست که به اهمیت سخن جرالد. میلر پی می­بریم که می­گوید : «در ربع آخر قرن بیستم، استعداد و قابلیت انسان در رویارویی با محیط بیشتر به توانایی او در آمایش اطلاعات بستگی دارد تا به مهارتش در انباشت اطلاعات».[1]

بنابراین روی­آوری محققان و مبلغان دین به سوی تخصصی شدن در علوم دینی که ثمرۀ آن، باریک­بینی و ژرف­نگری است، ضروری می­نماید و از لابلای این ژرف­کاوی­ها است که معارفی نو و کارآمد و در عین حال مختصر و مفید می­جوشد تا تشنگان ساحت دین را سیراب سازد. بنابر آنچه گفته آمد، مقالات دینی در عصر حاضر باید دو ویژگی داشته باشند: 1- در قالبی نوین و متناسب با نیازهای روز جامعه ارائه شود. 2- به جای کلی­گویی، تکرار مکررات و تصنع و تکلف؛ به مباحث ریز و دقیق، ساده­نویسی و مختصر نویسی روی­آورد.

در این راستا برآنیم تا در جهت ارائۀ دستاوردهای علمی- پژوهشی اساتید، معاونت آموزش و نیز افزایش توانایی پژوهشی دانش­پژوهان دوره­های آموزشی با انتشار فصلنامۀ جستار پذیرای مقالات شما باشیم. که این تلاش ضمن افزایش نشاط علمی- پژوهشی در فضای آموزشی، زمینه­های مناسب در جهت تبادل افکار و تضارب آراء در حوزۀ معارف دینی را سبب خواهد شد. نیز جستار بستری است برای اطلاع رسانی داخلی معاونت آموزش و ارائۀ افق­ها و روش­های نوین آموزشی در حوزه.

مقالاتی مجال نشر در این فصلنامه را خواهند یافت که دارای دو ویژگی بالا-  روزآمد و کارآمد، گزیده و مفید- باشند.

امید است با مساعدت مسؤولین محترم و همکاری و همیاری شما استادان و فراگیران عزیز، شاهد موفقیت روزافزون جستار در بین علاقمندان به حوزۀ علوم و معارف اسلامی باشیم.

والحمد لله رب العالمین